Search
Close this search box.

معرفی اندیشکدۀ صنعت ماشین‌سازی

یک از الزامات توسعه صنعت ماشین‌سازی، سیاست‌گذاری صحیح در سطح ملی، اصلاح قوانین نامطلوب پیشین و طراحی ابزارهای سیاستی مشوق تولید و رقابت است. وجود نهادهای تخصصی سیاست‌پژوهی یکی از نیازمندهای اصلی تحقق این اهداف است.  

اندیشکده صنعت ماشین‌سازی که در سال 1398 در پژوهشکده مطالعات فناوری ایجاد گردید، نهادی پژوهشی و تصمیم‌ساز است که از طریق «مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی فعال در این صنعت» به دنبال «ارتقاء جایگاه صنعت ماشین‌سازی در سیاست‌گذاری کلان و برنامه‌های توسعه صنعتی کشور» است.

صنعت ماشین سازی؛ پیشران توسعه صنعتی کشور

تجربه کشورهای پیشرو صنعتی نشانگر آن است که توسعه صنعتی به معنای واقعی، بدون تقویت طراحی و ساخت داخل ماشین‌آلات مورد نیاز برای خطوط تولید صنایع اولویت‌دار محقق نشده است. باید توجه داشت که توسعه صنعتی مفهومی فراتر از کارخانه‌داری است. کارخانه‌داری پایین‌ترین سطح توسعه صنعتی بوده و به معنی وابستگی دائمی به خرید تجهیزات و ماشین‌آلات از خارج و صرفاً اپراتوری تولید است.

صنعت «ماشین‌سازی» حوزه‌ای مولّد و زیربنایی است که وضعیت آن در هر کشور، شاخصی مهم برای ارزیابی سطح توسعه‌یافتگی صنعتی و تولیدی آن کشور محسوب می‌شود. این صنعت، با تامین بخش مهمی از زیرساخت‌های تولید، توسعه صنایع دیگر را تسهیل می‌کند از این رو تحول صنعت راهبردی ماشینسازی می‌تواند به عنوان راهکاری عملی برای عبور صنایع کشور از مرحله مونتاژ به نوآوری و حرکت اقتصاد کشور از مرحله خام‌فروشی منابع طبیعی به سمت ارزش‌آفرینی مبتنی بر فناوری و نوآوری مدنظر قرار گیرد.

در کشور ما علی‌رغم وجود ظرفیت‌های مطلوب در این صنعت از جمله فعالیت بیش از 1500 شرکت دانش‌بنیان، موانع و چالش‌های مختلفی در برابر رشد این صنعت وجود دارد. متأسفانه صنعت ماشین‌سازی، علی‌رغم اهمیت راهبردی آن، طی سالیان متمادی از سوی سیاست‌گذاران صنعت کشور مورد کم‌توجهی قرار گرفته است.

مأموریت

اندیشکده صنعت ماشین‌سازی با هدف توسعه زیرساخت‌های صنعت ماشین‌سازی در حوزه‌های قانونی، نهادی و سیاست‌گذاری از طریق ایجاد «اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی (افکام)» و با تمرکز بر دو محور «مشارکت مستمر با صنعتگران و کنشگران این صنعت» و «ارتقاء جایگاه صنعت ماشین‌سازی در رویکردهای کلان سیاست‌گذاری صنعتی» است. مأموریت اصلی این اندیشکده، سیاست‌پژوهی و ایجاد بستر همفکری با جلب مشارکت فعالان این حوزه با هدف پیگیری ایجاد زیرساخت‌های قانونی، نهادی و سیاست‌گذاری برای توسعه این صنعت راهبردی است.

چشم‌انداز

اندیشکده صنعت ماشین‌سازی نهادی پژوهشی و تصمیم‌ساز است که از طریق «مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی فعال در این صنعت» و «ارتقاء جایگاه صنعت ماشین‌سازی در رویکردهای کلان سیاست‌گذاری صنعتی»، بهبود توسعه این صنعت و افزایش مشارکت فعالان این حوزه در طرح‌های کلان صنعتی، توسعه‌ای و زیربنایی، با رویکرد نوآورانه و مبتنی بر علم را تحقق می‌بخشد.

اهداف استراتژیک

  • اصلاح نگرش موجود نسبت به صنعت ماشین‌سازی و تبیین جایگاه این صنعت به عنوان پیشران توسعه صنعتی کشور
  • نهادسازی و شکل‌گیری جریان نخبگانی در مشارکت برای بهبود این صنعت

راهبردها و برنامه‌های راهبردی

راهبرد 1: بسترسازی برای اصلاح رویکردهای فعلی صنعت ماشین‌سازی در مسیر رفع وابستگی و پیشبرد خودکفایی با لحاظ کردن ابعاد توسعه پایدار

  • آسیب‌شناسی و تحلیل وضعیت موجود از طریق شناسایی فرصت‌ها، تهدیدها و نقاط ضعف و قوت
  • ارائه راهکارها و برنامه‌های متناسب برای اصلاح وضعیت و رفع موانع موجود نظیر قوانین مخرب و متناقض
  • توسعه همکاری‌ها و تعاملات با نهادهای حاکمیتی به منظور نهادینه‌سازی و اجرای راهکارهای اصلاحی

 

راهبرد 2: تقسیم کار ملی

  • شناسایی نقش و مأموریت نهادهای درگیر در صنعت ماشین‌سازی
  • تدوین حدود اختیارات و مسئولیت‌های نهادهای درگیر و شاخص‌های ارزیابی پاسخگویی نهادهای مربوطه
  • تدوین الگوی همکاری بین نهادهای درگیر در صنعت ماشین‌سازی

 

راهبرد 3: زمینه‌سازی برای توسعه نوآوری و فناوری در این صنعت با لحاظ کردن توسعه پایدار

  • شناسایی فناوری‌های جدید و نوظهور در حوزه‌های مرتبط با صنعت (نظیر انقلاب صنعتی چهارم)
  • ترسیم نقشه‌راه دستیابی به فناوری‌های جدید و عملیاتی‌سازی آن‌ها

 

راهبرد 4: ایجاد یک نهاد مالی تخصصی در صنعت ماشین‌سازی

  • تدوین الگوی ایجاد یک نهاد کارآمد مالی در صنعت ماشین‌سازی

تفاهم‌نامه

به فضل الهی در چند سال اخیر رابطه سازنده‌ای بین وزارت صمت به عنوان متولی و سیاست‌گذار اصلی صنایع کشور  معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان متولی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان در حوزه صنایع دانش‌بنیان برقرار شده است که این رابطه در خصوص زیرمجموعه‌های وابسته در زمینه صنعت ماشین‌سازی نزدیک‌تر بوده است. در نتیجه تعاملات مستمر این دو مجموعه به همراه فعالان صنعت ماشین‌سازی که از سال ۱۳۹۸ در قالب اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی (افکام) شکل منسجم‌تری به خود گرفته است. ضرورت تدوین یک سند جامع و ملی برای توسعه صنعت ماشین‌سازی و تجهیزات صنعتی آشکار شده است.

 نهایتاً در تاریخ 02/11/1398 پیرو توافقنامه شماره 35446/11 بین وزارت صمت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ پروژه‌ای با موضوع «سند راهبردی و برنامه اقدام صنعت ماشین‌سازی» تعریف شد و پژوهشکده مطالعات فناوری متولی انجام مطالعات پشتیبان و پیش‌نویس تدوین این سند راهبردی گردید.