صنعت ماشینسازی؛
پیشران توسعه صنعتی کشور
ماشینسازی، صنعتی حیاتی و مولد و دارای نقش محوری در توسعه صنعتی و اقتصادی کشورها است. تحول در این صنعت به انتقال صنایع از مرحله مونتاژ به سمت نوآوری و فناوریهای داخلی منتج شده و اقتصادی مبتنی بر ارزش افزوده و دانشمحور را ترویج میکند. از همین رو، توسعه و ارتقاء فناوری در صنعت ماشینسازی به عنوان راهکاری استراتژیک برای کاهش وابستگی به منابع خام و افزایش توان رقابت اقتصادی کشور محسوب میشود.
از پنجرۀ آمار
صنعت ماشینسازی در کشورهای پیشرو
در کشورهای پیشرو
- سیاست صنعتی
- مطالعه تطبیقی
- بستهبندی و پکیجینگ
- پلیمر
- خودرو
- کشاورزی
- ماشینابزار
- معدن
- نساجی
- گزارشهای در دست تدوین
- گزارشهای منتشر شده
- گزارشهای مستقل
گزارشهای منتشر شده

بررسی تجربه کشور ترکیه در توسعه صنعت ساخت ماشینآلات معدنی
ترکیه طی دو دهه گذشته مسیر توسعه صنعتی پایداری را پیموده و با اتخاذ سیاستهای مؤثر، به دستاوردهای قابلتوجهی در حوزه صنعت و معدن دست یافته است. با وجود سهم نسبتاً اندک بخش معدن در تولید ناخالص داخلی این کشور (۱.۳۶ درصد در سال ۲۰۲۲) و محدود بودن ذخایر معدنی نسبت به ایران، ترکیه موفق شده است جایگاه خود را در زنجیره تولید و صادرات تجهیزات معدنی تقویت کند.

سیاستنامه چالشهای نظام بهرهبرداری از ماشینهای کشاورزی
توسعه کشاورزی مکانیزه و مبتنی بر فناوری در چند دههی اخیر، ارتقای بهرهوری تولید، افزایش میزان برداشت محصول در واحد سطح و کاهش هدر رفت محصولات را در دنیا به همراه داشته است. از این همواره کشورها به دنبال ارتقای بخش کشاورزی خود به کشاورزی فناوری محور و مبتنی بر ماشین هستند.

بررسی تجربه کشور چین در توسعه صنعت ساخت ماشینآلات معدنی
چین به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد معدنی در سطح دنیا، عمدهترین صادر کننده و تولیدکننده ماشینآلات معدنی و راهسازی در سطح دنیا نیز شناخته میشود. با توجه به اقبال جهانی که خصوصاً در دو دههی اخیر نسبت به ماشینآلات معدنی چینی به وجود آمده، تولید و صادرات ماشینآلات معدنی و راهسازی چین جهش قابل توجهی داشته است.
اینفوگرافیکها
مطالعات در حال انجام
پروژه «تدوین برنامه توسعه مکانیزاسیون کشاورزی با تأکید بر ماشینآلات و تجهیزات زراعی»
این پروژه با هدف تدوین یک برنامه جامع عملیاتی برای توسعه ماشینآلات و تجهیزات حوزه مکانیزاسیون کشاورزی با تمرکز بر حوزه زراعی تعریف گردیده و در تلاش است تا با اتکای به مطالعه وضعیت موجود کشور اعم از شناسایی قوانین و اسناد بالادستی مرتبط با این حوزه، بررسی و تحلیل آمار مرتبط با تولیدات، واردات و صادرات کشور و همچنین شناسایی بازیگران کلیدی و توانمندیهای فنی موجود در کشور، به بهبود وضعیت کمی و کیفی این حوزه تخصصی از کشاورزی کمک نماید.
پروژه «تدوین برنامه توسعه صنعت ساخت ماشینآلات و تجهیزات معدنی در کشور»
بررسی وضع موجود کشور در حوزههای سیاستگذاری، اسناد بالادستی و قوانین، شناسایی ظرفیتهای بالقوه کشور، تحلیل وضعیت موجود ماشینآلات معدنی، تحلیل روند واردات و صادرات ماشینآلات معدنی، شناسایی تواناییهای فناورانه کشور، احصاء بازیگران کلیدی، و تدوین راهکارها و پیشنهادهای سیاستی برای تأمین ماشینآلات مورد نیاز بخش معدن با رویکرد داخلیسازی حداکثری به منظور تهیه سیاستنامههای تخصصی و عملیاتی برای توسعه صنعت ساخت داخل ماشینآلات و تجهیزات مورد نیاز صنایع معدنی کشور از اهداف این صنعت است. شاخههای مورد نظر در این صنعت عبارتند از:
- تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز برای اکتشافات معدنی
- تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز برای بهرهبرداری از معادن
پروژه «بررسی و آسیبشناسی نظام تعرفهگذاری ایران - مطالعه موردی: ماشینآلات و تجهیزات صنعتی»
این پروژه بر ضرورت بازنگری و اصلاح نظام و سیاستهای تعرفهگذاری در کشور، با هدف تقویت صنایع داخلی، ترغیب نوآوری، و ایجاد یک اقتصاد مبتنی بر دانش تاکید دارد. تمرکز این پژوهش بر شناسایی و بررسی دقیق تعرفهها و تأثیر آنها بر اقتصاد دانشمحور و تولید داخلی، با هدف افزایش رقابتپذیری و کارایی اقتصادی خواهد بود. این پروژه همچنین به دنبال ایجاد شفافیت، کاهش فساد و توسعه پایدار از طریق تقویت شرکتهای دانشبنیان به کمک سیاستهای مناسب تعرفه گذاری است.
پروژه «کشاورزی نسل چهارم: فرصتها و چالشهای بهکارگیری هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء در ماشینها و تجهیزات کشاورزی و سیاستهای پیشنهادی برای ایران»
توسعه فناوری هوشمصنوعی و اینترنت اشیاء منجر به پیدایش سیستمهایی شده است که میتوانند به صورت هوشمند به رصد، کنترل و مصورسازی بسیاری از فرآیندهای کشاورزی در نسل چهارم پرداخته و با تحلیل دادههای بدست آمده از فرآیندهای مختلف تولید، اقدامات مورد نیاز برای افزایش بهرهوری را شناسایی نمایند. اما، برای گذار به کشاورزی نسل چهارم، توسعه دستگاهها ، ابزارها، سیستمها، نرمافزارها و ماشینهای مربوطه یک ضرورت است.
دربارۀ اندیشکده
«اندیشکده صنعت ماشینسازی» در سال ۱۳۹۸ در پژوهشکده مطالعات فناوری تاسیس گردیده است و نهادی پژوهشی و تصمیمساز است که از طریق «مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمنهای تخصصی فعال در این صنعت» به دنبال «ارتقای جایگاه صنعت ماشینسازی در سیاستگذاری کلان و برنامههای توسعه صنعتی کشور» است. مأموریت اصلی این اندیشکده، سیاستپژوهی و ایجاد بستر همفکری با جلب مشارکت فعالان این حوزه با هدف پیگیری ایجاد زیرساختهای قانونی، نهادی و سیاستگذاری برای توسعه این صنعت راهبردی است.
پروژههای جاری
پروژه «تدوین برنامه توسعه مکانیزاسیون کشاورزی با تأکید بر ماشینآلات و تجهیزات زراعی»
این پروژه با هدف تدوین یک برنامه جامع عملیاتی برای توسعه ماشینآلات و تجهیزات حوزه مکانیزاسیون کشاورزی با تمرکز بر حوزه زراعی تعریف گردیده و در تلاش است تا با اتکای به مطالعه وضعیت موجود کشور اعم از شناسایی قوانین و اسناد بالادستی مرتبط با این حوزه، بررسی و تحلیل آمار مرتبط با تولیدات، واردات و صادرات کشور و همچنین شناسایی بازیگران کلیدی و توانمندیهای فنی موجود در کشور، به بهبود وضعیت کمی و کیفی این حوزه تخصصی از کشاورزی کمک نماید.
پروژه «تدوین برنامه توسعه صنعت ساخت ماشینآلات و تجهیزات معدنی در کشور»
بررسی وضع موجود کشور در حوزههای سیاستگذاری، اسناد بالادستی و قوانین، شناسایی ظرفیتهای بالقوه کشور، تحلیل وضعیت موجود ماشینآلات معدنی، تحلیل روند واردات و صادرات ماشینآلات معدنی، شناسایی تواناییهای فناورانه کشور، احصاء بازیگران کلیدی، و تدوین راهکارها و پیشنهادهای سیاستی برای تأمین ماشینآلات مورد نیاز بخش معدن با رویکرد داخلیسازی حداکثری به منظور تهیه سیاستنامههای تخصصی و عملیاتی برای توسعه صنعت ساخت داخل ماشینآلات و تجهیزات مورد نیاز صنایع معدنی کشور از اهداف این صنعت است. شاخههای مورد نظر در این صنعت عبارتند از:
- تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز برای اکتشافات معدنی
- تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز برای بهرهبرداری از معادن
پروژه «بررسی و آسیبشناسی نظام تعرفهگذاری ایران - مطالعه موردی: ماشینآلات و تجهیزات صنعتی»
بر ضرورت بازنگری و اصلاح نظام و سیاستهای تعرفهگذاری در کشور، با هدف تقویت صنایع داخلی، ترغیب نوآوری، و ایجاد یک اقتصاد مبتنی بر دانش تاکید دارد. تمرکز این پژوهش بر شناسایی و بررسی دقیق تعرفهها و تأثیر آنها بر اقتصاد دانشمحور و تولید داخلی، با هدف افزایش رقابتپذیری و کارایی اقتصادی خواهد بود. این پروژه همچنین به دنبال ایجاد شفافیت، کاهش فساد و توسعه پایدار از طریق تقویت شرکتهای دانشبنیان به کمک سیاستهای مناسب تعرفه گذاری است.
با توجه به اهمیت توسعه صنعت ماشینسازی به عنوان زیرساخت توسعه صنعتی کشور از یک طرف و حجم بالای واردات سالانه ماشینآلات خطوط تولید و تجهیزات صنعتی (حدود 20 تا 25 درصد کل واردات کشور)، این حوزه به عنوان مورد مطالعه مدنظر قرار دارد.