پروژه‌ها

صنعت «ماشین‌سازی» حوزه‌ای مولّد و زیربنایی است که وضعیت آن در هر کشور، شاخصی مهم برای ارزیابی سطح توسعه‌یافتگی صنعتی و تولیدی آن کشور محسوب می‌شود. صنعت ماشین‌سازی یکی از اولویت‌های صنعتی اغلب کشورهای پیشرفته است که توسعه آن رشد اقتصادی، مزیت‌های رقابتی و صادراتی و توسعه صنعتی پرشتاب را برای آن‌ها به ارمغان آورده است. صنعت ماشین‌سازی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه به عنوان پیشران توسعه صنایع دیگری چون راه و شهرسازی، کشاورزی و صنایع معدنی و شیمیایی ایفای نقش کرده و تمام صنایع، به‌نوعی مشتریان محصولات تولیدی این حوزه محسوب می‌شوند. از این رو توسعه پایدار و متوازن در شاخه‌های مختلف صنعتی نیازمند رویکرد توسعه‌ای، حمایتی و پویا به صنعت ماشین‌سازی است.
در کشور ما نیز، به‌رغم ظرفیت‌های مطلوب شامل فعالیت بیش از 1200 شرکت دانش‌بنیان در حوزه ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی و نیز پتانسیل ساخت بسیاری از ماشین‌آلات در داخل کشور، موانع و چالش‌های مختلفی در برابر رشد این صنعت وجود دارد. از سوی دیگر، با توجه به شرایط تحریمی کشور، توسعه این صنعت راهبردی اهمیتی دو چندان پیدا کرده است. مسلماً یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای حمایت از این صنعت، اصلاح قوانین تضعیف‌کننده موجود و تدوین قوانین حمایتی جدید است. متأسفانه صنعت ماشین‌سازی به عنوان یک صنعت مادر، علی‌رغم اهمیت راهبردی آن، چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن، از سوی سیاست‌گذاران صنعت کشور مورد بی‌مهری و کم‌توجهی قرار گرفته است.
در این گزارش‌ها تلاش شده تا ضمن مطالعه روند توسعه صنعت ماشین‌سازی در کشورهای منتخب، وضع موجود این صنعت چالش‌های پیش روی آن در ایران بررسی شود و پیشنهادهای موجود برای توسعه این صنعت مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.

توسعه صنعت ماشین‌سازی نیازمند تبدیل شدن این صنعت به یک اولویت ملی است و «تدوین یک سند ملی» برای تبیین راهبردهای اصلی کشور، اهداف توسعه‎ای و تقسیم کار ملی بین سازمان‌های ذی‌نفع امری ضروری است. از همین رو اندیشکده صنعت ماشین‌سازی براساس تفاهم‌نامه‌ای بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صمت، متولی انجام مطالعات پشتیبان و تدوین پیش‌نویس این سند ملی با عنوان «سند راهبردی و برنامه اقدام توسعه صنعت ماشین‌سازی» شده است که در دو سرفصل اصلی به ارائه گزارش‎های تخصصی مرتبط با ابعاد مختلف صنعت ماشین‌سازی اقدام نموده است:

مطالعات تطبیقی
صنعت ماشین‌سازی در دنیا

هفت گزارش

مطالعات پشتیبان
صنعت ماشین‌سازی در دنیا

ده گزارش

مطالعات تطبیقی
صنعت ماشین‌سازی در دنیا

پنج کشور

تحلیل زنجیره ارزش
صنعت ماشین‌سازی در ایران

تحلیل بخش ماشین‌آلات در زنجیره ارزش محصولات صنعتی منتخب

شش صنعت

قوانین مؤثر بر صنعت
ماشین‌سازی

بررسی ساختار تأمین مالی صنعت ماشین‌سازی

بررسی وضعیت واردات و صادرات کشور در زمینه ماشین‌آلات

ترکیه طی دو دهه گذشته مسیر توسعه صنعتی پایداری را پیموده و با اتخاذ سیاست‌های مؤثر، به دستاوردهای قابل‌توجهی در حوزه صنعت و معدن دست یافته است. با وجود سهم نسبتاً اندک بخش معدن در تولید ناخالص داخلی این کشور (۱.۳۶ درصد در سال ۲۰۲۲) و محدود بودن ذخایر معدنی نسبت به ایران، ترکیه موفق شده است جایگاه خود را در زنجیره تولید و صادرات تجهیزات معدنی تقویت کند.
توسعه کشاورزی مکانیزه و مبتنی بر فناوری در چند دهه‌ی اخیر، ارتقای بهره‌وری تولید، افزایش میزان برداشت محصول در واحد سطح و کاهش هدر رفت محصولات را در دنیا به همراه داشته است. از این همواره کشورها به دنبال ارتقای بخش کشاورزی خود به کشاورزی فناوری محور و مبتنی بر ماشین هستند.
چین به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مواد معدنی در سطح دنیا، عمده‌ترین صادر کننده و تولیدکننده ماشین‌آلات معدنی و راه‌سازی در سطح دنیا نیز شناخته می‌شود. با توجه به اقبال جهانی که خصوصاً در دو دهه‌ی اخیر نسبت به ماشین‌آلات معدنی چینی به وجود آمده، تولید و صادرات ماشین‌آلات معدنی و راه‌سازی چین جهش قابل توجهی داشته است.

«اندیشکده صنعت ماشین‌سازی» در سال 1398 در پژوهشکده مطالعات فناوری تاسیس گردیده است و نهادی پژوهشی و تصمیم‌ساز است که از طریق «مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی فعال در این صنعت» به دنبال «ارتقای جایگاه صنعت ماشین‌سازی در سیاست‌گذاری کلان و برنامه‌های توسعه صنعتی کشور» است. مأموریت اصلی این اندیشکده، سیاست‌پژوهی و ایجاد بستر همفکری با جلب مشارکت فعالان این حوزه با هدف پیگیری ایجاد زیرساخت‌های قانونی، نهادی و سیاست‌گذاری برای توسعه این صنعت راهبردی است.

اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی

«اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی» یا به اختصار «افکام» مجموعه رویدادهایی برای ارتباط پژوهشکده با اصناف، سازمان‌ها و فعالان صنعت ماشین سازی است که با هدف مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی برگزار می‌شود.