سخنی کوتاه در اهمیت صنعت ماشین‌سازی

صنعـت «ماشین‌سـازی» حـوزه‌ای مولّـد و زیربنایـی اسـت کـه وضعیـت آن در هـر کشـور، شـاخصی مهــم بــرای ارزیابــی ســطح توســعه‌یافتگی صنعتــی و تولیــدی آن کشــور محســوب می‌شــود. ایــن صنعـت، بـا تامیـن بخـش مهمـی از زیرسـاخت‌های تولیـد، توسـعه صنایـع دیگـر را تسـهیل می‌کنـد از ایـن رو تحـول صنعـت راهبـردی ماشین‌سـازی می‌توانـد بـه عنـوان راهـکاری عملـی بـرای عبـور صنایـع کشـور از مرحلـه مونتـاژ بـه نـوآوری و حرکـت اقتصـاد کشـور از مرحلـه خام‌فروشـی منابـع طبیعـی بـه سـمت ارزش‌آفرینـی مبتنـی بـر فنـاوری و نـوآوری مدنظـر قـرار گیـرد.

تجربــه کشــورهای توســعه‌یافته‌ای چــون آلمــان و کره‌جنوبــی و در ادامــه آنهــا مســیر در حــال پیمـودن کشـورهای درحـال توسـعه ماننـد هنـد و ترکیـه گـواه ایـن واقعیـت اسـت کـه یکـی از راهبردهــای اصلــی ایــن کشــورها در مســیر توســعه پایــدار، توجــه بــه صنعــت ماشین‌ســازی در سیاسـت‌گذاریهای صنعتـی و حمایـت ویـژه از ایـن صنعـت بـه عنـوان یکـی از محورهـای اصلـی توسـعه صنعتـی بـوده اسـت؛ چـرا کـه ایـن کشـورها بـه ایـن واقعیـت دسـت یافتـه‌انـد کـه یکـی از مهمتریــن حلقه‌هــای موجــود در زنجیــره ارزش هــر صنعــت اولویــت‌داری، حــوزه ماشین‌ســازی مرتبـط بـا آن صنعـت اسـت.

رضا اسدی‌فرد

رئیس اندیشکده صنعت ماشین‌سازی

در کشـور مـا نیـز، بـه رغـم اینکـه بالـغ بـر 1500 شـرکت تجهیزات‌سـاز وماشین‌سـاز دانش‌بنیـان و در مجمــوع حــدود 6000 شــرکت فعــال در صنعــت ماشین‌ســازی وجــود دارد کــه توانایــی پاســخگویی بــه بخــش عمــده‌ای از نیــاز کشــور را دارنــد، ســالانه حــدود 5 تا 10 میلیــارد دلار از منابــع ارزی کشــور صــرف واردات ماشــین‌آلات و تجهیــزات صنعتــی می‌شــود کــه حــدود 20 درصــد از کل واردات کشــور اســت. بــه نظــر می‌رســد ایــن مســئله ناشــی از ذهنیــت و دیــدگاه مدیــران و سیاســت‌گذاران صنعتــی کشــور نســبت بــه ضــرورت واردات ماشــین‌آلات خارجــی بــه دلیـل عـدم بـاور بـه تـوان داخـل اسـت و ایـن رویکـرد، سیاسـت تعرفه‌ای کشـور بـرای حمایـت از تولیــدات داخلــی را بی‌اثــر نمــوده اســت.

در پژوهــش جامعــی کــه از ســال  1396 تــا 1400در اندیشــکده صنعــت ماشین‌ســازی پژوهشــکده مطالعـات فنـاوری ریاسـت جمهـوری در مـورد صنعـت ماشین‌سـازی کشـور صـورت گرفـت، تجـارب شـش کشـور کـره جنوبـی، آلمـان، هنـد، چیـن، ترکیـه و برزیـل در توسـعه صنعـت ماشین‌سـازی مـورد بررسـی قـرار گرفـت و چالش‌هـای پیـش روی تحـول صنعـت ماشین‌سـازی ایـران بـا بررسـی عمیــق زنجیــره ارزش پنــج حــوزه مهــم صنعتــی کشــور بررســی و راهبردهــای کلان، برنامه‌هــای عملیاتـی و راهکارهـای اجرایـی بـرای تحـول ایـن صنعـت شناسـایی و طراحـی گردیـد.

مقالاتی که در این پایگاه منتشر گردیده است، خلاصــه‌ای از بررســی وضــع موجــود صنعــت ماشین‌ســازی ایــران، مطالعــات تطبیقــی کشــورهای منتخــب و همچنیــن مطالعــات آسیب‌شناســی صنعــت ماشین‌ســازی کشــور از طریـق بررسـی عمیـق زنجیـره ارزش صنایـع منتخـب اسـت کـه در ذیـل پـروژه تدویـن «سـند راهبــردی و برنامــه اقــدام صنعــت ماشین‌ســازی» تهیــه گردیــده اســت.

«اندیشکده صنعت ماشین‌سازی» در سال 1398 در پژوهشکده مطالعات فناوری تاسیس گردیده است و نهادی پژوهشی و تصمیم‌ساز است که از طریق «مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی فعال در این صنعت» به دنبال «ارتقای جایگاه صنعت ماشین‌سازی در سیاست‌گذاری کلان و برنامه‌های توسعه صنعتی کشور» است. مأموریت اصلی این اندیشکده، سیاست‌پژوهی و ایجاد بستر همفکری با جلب مشارکت فعالان این حوزه با هدف پیگیری ایجاد زیرساخت‌های قانونی، نهادی و سیاست‌گذاری برای توسعه این صنعت راهبردی است.

اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی

«اتاق فکر و اقدام صنعت ماشین‌سازی» یا به اختصار «افکام» مجموعه رویدادهایی برای ارتباط پژوهشکده با اصناف، سازمان‌ها و فعالان صنعت ماشین سازی است که با هدف مشارکت مستمر با صنعتگران و انجمن‌های تخصصی برگزار می‌شود.