ماشینآلات صنعت تایر
خلاصه گزارش
صنعت تولید تایر از یکسو به عنوان یکی از صنایع پاییندست نفت و گاز و از طرف دیگر به عنوان بخشی از زنجیره تأمین صنعت خودرو دارای پتانسیل بالای ایجاد ارزشافزوده و اشتغال در کشور است. بیش از 50 درصد مواد اولیه تولید تایر، دارای پایه نفتی و گازی هستند که در داخل کشور تولید میشوند. همچنین بازار بزرگ بیش از 10 میلیارد دلاری صنعت تایر در کشورهای منطقه و اوراسیا، به همراه محدود بودن تعداد کشورهای دارای صنعت تایرسازی در منطقه، انگیزه مناسبی را برای سرمایهگذاری در این صنعت ایجاد میکند.
اما این صنعت علیرغم سابقه بیش از 60 ساله تولید و وجود 10 شرکت تایر و تیوبسازی در کشور، نتوانست جایگاه خود را در میان صنایع صادراتی پیدا کند و حتی قادر به تأمین کامل نیاز بازار داخلی نیست. طی 3 سال 1395-1397 ایران به صورت متوسط سالانه، بیش از 160 میلیون دلار واردات تایر سواری و بیش از 130 میلیون دلار واردات تایر اتوبوسی و باری داشته است. واردات غیررسمی این محصول به کشور نیز سهم بالایی دارد. به عنوان مثال در سال 2018، آمار صادرات تایر از طریق سایر کشورها به ایران 575 میلیون دلار گزارش شده است، این در حالی است که مجموع واردات انواع تایر به کشور در این سال به صورت رسمی در حدود 430 میلیون دلار بوده است.
از مهمترین چالشهای سرمایهگذاری در این صنعت، هزینه بالای احداث کارخانه و همچنین نرخ بازگشت سرمایه نسبتاً پایین آن در مقایسه با سایر موقعیتهای سرمایهگذاری در کشور است که دلیل عمده آن بالا بودن هزینه خرید ماشینآلات خطوط تولید از خارج است.
طبق مطالعات صورت گرفته در مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت در حوزه صنعت تایر در سال 1396 ارزیابی طرحهای مختلف احداث کارخانه تایرسازی در کشور نشان میدهد، در حدود 80 درصد هزینه سرمایهگذاری، مربوط به خرید و نصب ماشینآلات است. ماشینآلات صنعت تایر از نظر فنی و کارکرد غالباً در سطحی بالاتر از ماشینآلات عام صنعت لاستیک به شمار میروند که در صورت داخلیسازی این ماشینآلات، عمده نیاز کشور به ماشینآلات حوزه لاستیک نیز برآورده میشود.